 |
| Amip qua kính hiển vi. Ảnh: Internet |
Ca bệnh đầu tiên ở
VN
Bác sĩ Võ Minh
Quang - Phó phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới chiều 29/8 cho
biết, bệnh nhân P.V.T (25 tuổi, quê Phú Yên) nhập viện vào ngày 30/7, trong
tình trạng hôn mê, kích động.
Được biết, trước
khi nhập viện một tuần, bệnh nhân có lặn mò trai trong một bàu nước ở quê (Phú
Yên). Sau đó, bệnh nhân lên cơn sốt, nhức đầu, uống thuốc không khỏi.
Khi nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) anh T. trong tình trạng
sốt, nhức đầu, co giật và được chẩn đoán là viêm màng não .
Các bác sĩ đã hội
chẩn rồi nhanh chóng cho bệnh nhân chuyển viện sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới.
Đường đi
của amip từ môi trường tự nhiên vào cơ thể người - Ảnh: CDC
Kết quả chọc dò
dịch não tủy cho thấy bệnh nhân bị nhiễm ký sinh trùng amip Naegleria fowleri,
với chẩn đoán viêm màng não do amip.
Đến ngày 31/7,
bệnh nhân vẫn mê man, sốt cao, tình trạng quá nặng không qua khỏi nên người nhà
đã đưa bệnh nhân về.
Xác định con đường
đi của amip, bác sĩ Đinh Nguyễn Huy Mẫn - Trưởng khoa Xét nghiệm Bệnh viện Bệnh
nhiệt đới - cho biết thêm, mầm bệnh có thể đã chui qua niêm mạc mũi, rồi
đi vào não của bệnh nhân và từ đó gây tổn thương.
Bác sĩ Quang cho
biết, amip là loại ký sinh trùng sống ở vùng sông nước. Loại ký sinh trùng này
thường gặp gây bệnh đường ruột, ít gặp hơn là gây áp-xe gan, còn ở các cơ quan
khác thì hiếm gặp. Đây là trường hợp đầu tiên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tiếp
nhận bệnh nhân bị ký sinh trùng amip “ăn” lên tới não.
Từ trước đến nay,
cũng chưa có báo cáo nào ở nước ta ghi nhận bệnh nhân bị amip Naegleria fowleri
“ăn não”.
Nhận diện sát thủ
"ăn não"
Theo y văn thế
giới, amip “ăn” lên tới não người có tên là Naegleria fowleri. Loại ký
sinh trùng này thường được tìm thấy trong những vũng nước tù như ao hồ, sông,
suối.
Theo nghiên cứu
của Giáo sư Michael Beach, chuyên gia của Cơ quan Kiểm soát và phòng chống dịch
bệnh Mỹ (CDC) nghiên cứu về các chứng bệnh bắt nguồn từ nước thì Naegleria
fowleri là loại amip ưa nhiệt, khi nhiệt độ tại các hồ nước ấm dần lên thì
chúng sẽ hoạt động mạnh hơn.
Ký sinh trùng này
chui vào cơ thể bằng đường mũi. Khi xâm nhập cơ thể người, amip Naegleria
fowleri sinh sôi rất nhanh, sau đó di chuyển lên não. Tại não, loại amip này
hầu như không tiếp tục di chuyển mà tồn tại, ký sinh ở đó và chủ yếu sống
bằng nguồn dinh dưỡng nhờ ăn các tế bào não.
Hình ảnh
ký sinh trùng amip Naegleria fowleri tấn công và "ăn não". Ảnh:
CDC
Bị nhiễm amip
Naegleria fowleri, bệnh nhân sẽ bị viêm màng não.
Triệu chứng lâm
sàng chính của bệnh nhân khi bị nhiễm loại amip Naegleria fowleri thường là sốt
nhẹ, đau đầu, cứng cổ. Vào thời kỳ cuối, khi não người bệnh đã bị amip
Naegleria fowleri phá hủy nghiêm trọng, bệnh nhân có triệu chứng tâm thần, thay
đổi hành vi, có ảo giác rồi dẫn đến tử vong.
Mặc dù điều này
hiếm khi xảy ra nhưng bệnh hầu như đều dẫn đến tử vong (tỷ lệ tử vong ước
tính khoảng 98%).
Bác sĩ Quang cho
biết amip gây bệnh đường tiêu hóa hay nặng hơn là ap-xe gan có thuốc đặc trị
được nhưng trường hợp lên tới não thì bệnh viện chưa gặp bao giờ.
Theo nghiên cứu
của Giáo sư Michael Beach, hiện tại, chưa có một phương pháp hay loại thuốc
nào điều trị có hiệu quả cho những người bị nhiễm loại amip này. Tuy
nhiên rất may là rất hiếm gặp trường hợp bị nhiễm amip “ăn não".
Cách phòng bệnh
tốt nhất là chỉ nên tắm, bơi, lặn ở những nơi nước sạch và sử dụng dụng cụ kẹp
mũi bảo vệ khi bơi, lặn trong các hồ nước có nguy cơ có mầm bệnh.
Cho đến nay trên thế giới chỉ mới phát hiện được khoảng
vài trăm trường hợp bệnh nhân bị nhiễm loài amip "ăn não người"
này.
Theo thống kê báo cáo ghi nhận tại Mỹ, trong
thời gian từ năm 1995 - 2004, có ít nhất 23 người bị tử vong do loại ký
sinh trùng amip này gây ra. Số bệnh nhân tử vong nhiều nhất được ghi nhận vào
năm 1980, với 8 trường hợp.
Vào tháng 8.2011, Cơ quan Kiểm soát và phòng
chống dịch bệnh Mỹ (CDC) xác nhận có hai người tử vong do bị nhiễm loại ký
sinh trùng amip hiếm gặp này.
|
Nguyên My - thanhnien.com.vn
Đất Việt online
còn có bài cho biết thêm (lược trích):
Loại amip này
xâm nhập vào cơ thể qua đường mũi, di chuyển theo các sợi thần kinh khứu giác,
thông qua sàn sọ để lên não.
Nhưng nguy hiểm
là amip này có thể vượt qua mọi khâu lọc khử trùng, nhiễm vào hệ thống nước
sinh hoạt của các gia đình.
Bệnh amip 'ăn
não' được bác sĩ M. Fowler và R.F. Carter lần đầu tiên mô tả ở Úc năm 1965.
Đến nay, có
khoảng 150 ca bệnh được xác định ở nhiều quốc gia và chỉ 1 ca được cứu sống năm
1978.
