Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn có ý kiến rất bổ ích về đề thi tiếng Anh tuyển sinh đại học năm 2012. Tôi mạn phép Giáo sư copy bài viết từ trang nhà của Giáo sư và trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc. Xin cảm ơn Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn.
Hai năm trước, trang web này có bàn một số vấn đề trong đề thi tiếng Anh trong kì thi tuyển sinh đại học năm 2010. Trong đó tôi có nhắc đến việc Bộ GDĐT trích dẫn những đoạn văn từ các sách khác mà không ghi nguồn. Cách làm đó rất khác với Úc, nơi mà khi ra đề thi, người ta đề nguồn rất rõ ràng. Năm nay, đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông môn tiếng Anh đã có tiến bộ: Bộ GDĐT ghi nguồn. Hoan hô Bộ GDĐT đã lắng nghe và tiếp thu! Nhưng đọc qua đề thi năm nay, tôi vẫn thấy vài sai sót đáng tiếc.
Trong đề thi tiếng Anh năm nay, có 2 đoạn văn được trích từ sách nước ngoài, nhưng người soạn mô tả không hẳn đúng. Trong hai câu hỏi đó, tác giả viết là “adapted”, nhưng trong thực tế thì không phải vậy. Theo tôi hiểu, adapted có nghĩa là thay đổi hình thức hay câu văn cho thích hợp với bối cảnh hơn. Chẳng hạn như nếu số liệu của ông Cummings được trình bày bằng văn bản, và tôi trình bày lại bằng biểu đồ, thì tôi gọi đó là “adapted from Dr. Cummings”. Hai đoạn văn trong đề thi, một lấy từ điển bách khoa Encyclopaedia Britannica, và một trích từ từ điển Oxford
Đề thi mà tôi bàn có thể xem qua từ trang web của Bộ GDĐT (trong phần “Hệ Chuẩn và Nâng cao”, và chọn “Đề thi Anh”, và có kèm theo ở phía dưới bài này). Nhìn qua đề thi này, tôi nghĩ câu hỏi thì không khó, nhưng cách viết câu hỏi thì hơi khó hiểu. Ngoài ra, cũng như mấy năm trước, cách trình bày đề thi thiếu tính trang trọng. Dưới đây là vài nhận xét chung và cụ thể:
Thứ nhất là thiếu nhất quán trong cách soạn câu hỏi. Đa số những câu hỏi trong đề thi này là theo kiểu one-best-answer family (1), tức trong trong số những câu trả lời chỉ có 1 câu tốt nhất hoặc thích hợp nhất. Loại câu hỏi này thường được sử dụng trong y khoa, và viết theo cấu trúc 3 phần: phần 1 là một “đoạn văn nguồn” (stem), ví dụ như là một ca lâm sàng; phần 2 là câu hỏi dẫn (lead-in question); và phần 3 là một chuỗi câu trả lời. Dĩ nhiên, chỉ có một câu trả lời là đúng. Những câu hỏi phức tạp đáng lẽ phải cho ví dụ trước để học sinh quen với cách làm và “luật chơi”. Nhưng trong cách soạn đề này thì học sinh không có cơ hội đó!
Tuy nhiên, cách soạn câu hỏi trong đề thi này thì nhập nhằng giữa 3 phần trên. Ví dụ tiêu biểu cho sự nhập nhằng là câu hỏi đề cập đến đoạn văn trong từ điển Oxford
Theo những gì tôi được huấn luyện (cũng lâu rồi), nếu chọn cách ra câu hỏi theo “mô hình” one-best-answer family, thì không nên có những câu hỏi như “which of the following statements is correct” vì những câu hỏi như thế thiếu tập trung và lựa chọn thì đa dạng. Nhưng trong đề thi này có câu hỏi loại đó (“Which of the following is TRUE according to the passage?”). Tuy nhiên, điều này chắc phải để cho các chuyên gia trong ngành bình luận.
Thứ hai là cách viết câu hỏi có vẻ như là dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Do đó, người đọc có cảm tưởng như là đọc một câu văn theo cấu trúc kiểu tiếng Việt chứ không phải theo tiếng Anh. Chẳng hạn như câu sau đây (“Mark the letter A, B, C or D on your answer sheet to indicate the word whose underlined part is pronounced differently from that of the rest in each of the following questions”) chưa nói đến vấn đề văn phạm, nếu đọc lên sẽ rất khó hiểu (đối với học sinh). Ngay cả tôi là người tương đối quen với tiếng Anh mà khi đọc xong còn lúng túng chưa rõ người hỏi muốn nói gì. Phải tốn gần 1 phút để xem qua câu hỏi cụ thể mới biết! Vấn đề là tác giả “tham vọng” dồn nén nhiều thông tin trong một câu văn, và do đó câu văn không rõ ràng. Soạn câu hỏi không rõ ràng chẳng những gây khó khăn mà còn là một sự thiếu công bằng cho học sinh.
Thứ ba là có vài câu hỏi sai văn phạm hoặc sai tiếng Anh. Chẳng hạn như câu “Read the following passage adapted from Oxford
Có khi sai sót khó phát hiện nếu chỉ đọc lướt qua. Chẳng hạn như câu hỏi sau đây có vấn đề về tiếng Anh:
“Nowadays, parties are held to celebrate a person’s coming of age when they are ______
A. 21 B. 18 C. 40 D. 25”
Trong câu này, đại danh từ “they” dùng không chuẩn, bởi vì phần đầu của câu đề cập đến một person chứ không phải nhiều person. Ngoài ra, tôi nghĩ chẳng bao nhiêu thí sinh hiểu mấy con số 21, 18, 40, 25 có nghĩa là gì. Thật ra, chưa chắc thí sinh hiểu “coming of age” có nghĩa là gì! Câu này nên viết lại cho rõ ràng hơn:
“Nowadays, parties are held to celebrate a person’s coming of age when the person reaches the age of ______
A. 21 B. 18 C. 40 D. 25”
Thứ tư là trích dẫn không đúng với câu văn gốc. Chẳng hạn như trong câu hỏi về Red Cross, tác giả viết rằng:
“The Red Cross movement began with the founding of the International Committee for the Relief of (4)______ Wounded in 1863 (now the International Committee of the Red Cross)”
là không ổn vì năm 1863 được đặt ở vị trí bất hợp lí trong câu văn. Khi kiểm tra bản gốc tôi mới phát hiện câu văn là:
“The Red Cross movement began with the founding of the International Committee for the Relief of the Wounded (now the International Committee of the Red Cross) in 1863.”
Ngoài ra, bản gốc viết là “time of war” thì tác giả sửa lại wartime, tuy không có gì sai, nhưng vẫn không đúng với bản gốc. Lại có khi thiếu những chữ trong bản gốc, như đoạn văn về Red Cross trong đề thi bỏ hoàn toàn chữ “mothers’ assistants”!
Có thể xem bản gốc ở đây:
Thứ năm là cách dùng chữ cũng chưa đúng lắm. Đáng lẽ phải viết là “circle” chứ không phải “mark”. Circle có nghĩa là đánh vòng tròn chung quanh mẫu tự (mà người ra đề thi có ý viết), còn mark thường có nghĩa và được hiểu là đánh dấu. Những dấu có thể là “X” (dấu X chéo) hoặc tô đậm.
Sau đây là những nhận xét và góp ý cụ thể:
1. Read the following passage adapted from Encyclopaedia Britannica, and mark the letter A, B, C, or D on your answer sheet to indicate the correct word(s) for each of the blanks from 4 to 8.
Nhận xét: Đáng lẽ phải viết một cách nghiêm trang với mạo tử the là: “the Encyclopaedia Britannica”. Không nên viết “adapted from …” đơn giản như thế được; phải viết rõ ràng từ nhà xuất bản gì, năm xuất bản, và có được phép của nhà xuất bản hay chưa. Chẳng hạn như đề thi bên Úc, người ta ghi như thế này sau đoạn văn trích dẫn (chứ không phải từ đầu): “Extract from How the Light Gets In, M S Hyland Penguin Group Australia
Chữ blanks tuy không sai về ngữ vựng, nhưng ít ai dùng trong câu hỏi. Toàn bộ câu văn có thể nói là thiếu tính trang trọng và khó hiểu. Nếu tôi là người ra đề, có lẽ tôi sẽ viết:
“The following extract is from the Encyclopaedia Britannica (Nhà xuất bản xxx, năm xxx, trang xxx).
[trích dẫn đoạn văn]
A word is missing in some of the sentences. Four words are given for each of the sentences. Please select the most appropriate word, when inserted into the sentence, best fits the meaning of the sentence as a whole. Please circle the letter A, B, C, or D on your answer sheet.”
2. Mark the letter A, B, C or D on your answer sheet to indicate the word whose underlined part is pronounced differently from that of the rest in each of the following questions.
Nhận xét: Đáng lẽ câu hỏi nên có một câu dẫn (lead-in sentence), báo cho thí sinh biết rằng câu hỏi này sẽ tập trung vào vấn đề phát âm. Nếu là người ra đề, tôi sẽ viết:
The following questions are concerned with pronunciation. In each of the questions, there are 4 words, with each word having an underlined letter. Thus, there are 4 underlined letters in each question. But among the 4 underlined letters, one of them is an “outlier” because its pronunciation is different from the other 3 letters. Please select the outlier letter, and circle your answer with A, B, C, or D.
3. Mark the letter A, B, C, or D on your answer sheet to indicate the correct answer to each of the following questions.
Nhân xét: Như vấn đề vừa đề cập, câu này thiếu câu dẫn. Trong thực tế, mỗi câu có một hay vài chữ trống, và thí sinh phải chọn chữ thích hợp để điền vào. Có thể viết lại câu hỏi cho rõ ràng hơn như sau:
In each of the following sentences (from question 12 to question 34), a word or set of words is missing. Four possible answer choices are provided for each sentence. Please select the best answer to complete the text. Circle your answer with the letter A, B, C, or D.
4. Read the following passage adapted from Oxford Advanced Learners’ Dictionary 2004, and mark the letter A, B, C or D on your answer sheet to indicate the correct answer to each of the questions from 39 to 43.
Nhận xét: Nếu để ý kĩ sẽ thấy hai sai sót trong câu trên. Cái sai thứ nhất là thiếu mạo từ the trước tên từ điển. Cái sai thứ hai là chữ learners’; đáng lẽ phải viết đúng như sau: “The Oxford Learner’s Dictionary, Edition 2004”.
Ngoài ra, cách viết “Read the following passage adapted from Oxford Oxford
Thật ra, tôi không tìm ra đoạn văn mà tác giả viết là trích từ Oxford
Nói tóm lại, rất hoan nghênh Bộ GDĐT lần này đã có nỗ lực ghi nguồn. Nhưng điều đáng tiếc là cách ghi nguồn chưa “đạt”. Đáng lẽ phải ghi là extract, nhưng họ lại chọn cách viết adapted. Dù vậy, cách ghi nguồn chưa đúng với chuẩn mực sự phạm và khoa học, và quan trọng hơn là những câu trích dẫn cũng thiếu trung thực với văn bản gốc. Ngoài ra, vẫn còn một số vấn đề trong cách viết câu hỏi, thậm chí sai sót trong cách hành văn và văn phạm tiếng Anh.
Ghi chú:
(1) Swanson DB, Case SM. Assessment in basic science instruction: directions for practice and research. Advances in Health Sciences Education: Theory and Practice. 1997; 2:71-84.
Attachments:
| ||
File
|
Ghi chú
|
File size
|
Đề thi tiếng Anh 2012 (THPT)
|
204 Kb
| |
Nguyễn Văn Tuấn
